دریای خزر و هرآنچه باید درباره آن بدانید

ویژگی های جغرافیایی دریای خزر

دریاچه مازندران (خزر) به علت عظمت وسعت آن، دریای مازندران (خزر) نامیده می شود بزرگترین دریاچه دنیا بوده و فاقد راه آبی طبیعی به دریاهای آزاد جهان می باشد و در سال های اخیر از راه کانال های ایجاد شده از طریق رود ولگا – دن به دریای سیاه متصل شده است.

 

دریای مازندران از نظر وسعت حدود 438 هزار کیلومتر مربع تقریبا یک چهارم مساحت ایران وسعت دارد طول دریاچه 1205 تا 1280 کیلومتر و پهنای آن 202 تا 554 کیلومتر می باشد و عریض ترین نقطه آن کمی بالاتر از سواحل جنوبی قرار دارد. عمق متوسط آن 180 متر و گودترین نقطه که نزدیک سواحل ایران واقع شده 980 متر عمق دارد حجم آب آن 790 هزار کیلومتر مکعب و سطح آب آن از سطح آب های آزاد 28 متر پایین تر است.

 

سواحل جنوبی آن از خلیج حسین قلی تا آستارا به خط ساحلی ایران مربوط است عمق متوسط نواحی شمال این دریا 6 متر و نواحی جنوب و جنوب غربی آن حداکثر 1000 متر است. چهار پنجم خزر شمالی کمتر از 10 متر عمق دارد و بقیه که مجاور خزر مرکزی است دارای 25 متر عمق است وسعت این قسمت حدود 27 درصد کل مساحت دریا است. عمق متوسط خزر مرکزی حدود 175 متر و عمیق ترین نقطه آن 770 متر است این بخش از حد جنوبی بخش شمالی تا خط فرضی بین دماغه کوالی و شبه جزیره آبشوران ادامه دارد. وسعت این بخش حدود 35 درصد سطح دریا است. خزر جنوبی عمق متوسط آن 225 متر و عمیق ترین نقطه آن 1000 متر است. این بخش از حد جنوبی خزر مرکزی شروع و حوزه آبگیر دریای خزر حدود 373 هزار کیلومتر مربع است که 256 هزار کیلومتر مربع آن در خاک ایران قرار دارد.

 

کشورهای ساحلی دریای مازندران به شرح زیر است:

جمهوری اسلامی ایران با وسعت 1648195 کیلومتر مربع و جمعیت بیش از 70 میلیون  نفر با 740 کیلومتر ساحل در جنوب دریای مازندران

جمهوری آذربایجان: وسعت 87000 کیلومتر مربع، جمعیت بیش از 7 میلیون نفر، با 800 کیلومتر کرانه ساحلی در غرب، این جمهوری در جریان جنگل های ایران و روس و با انعقاد قراردادهای گلستان و ترکمنچای از پیکره ایران جدا شده است.

فدراسیون روسیه، مساحت حدود 17 میلیون کیلومتر مربع، جمعیت 147 میلیون نفر، با 815 کیلومتر ساحل در قسمت غربی و شمال غربی دریای مازندران

 

قزاقستان: مساحت 2717000 کیلومتر مربع، جمعیت 17 میلیون نفر، طول ساحل آن در شرق دریای مازندران 1894 کیلومتر

 

ترکمنستان: مساحت 488100 کیلومتر مربع، جمعیت 3.5 میلیون نفر، با 1786 کیلومتر ساحل در شرق دریای مازندران​

 

برخی دیگر از ویژگی های دریای مازندران

دریای مازندران دارای منابع عظیم انرژی می باشد که از جذابیت های اصلی آن به شمار می رود برای جمهوری آسیایی مرکزی که در خشکی محصور هستند و به بازارهای جهانی دسترسی ندارند مسأله انتقال انرژی به بازارهای مصرف و مسیر خطوط لوله های نفت و گاز از اهمیت فوق العاده برخوردار است. دریای مازندران از لحاظ تأثیر گذاری بر شرایط آب و هوایی مناطق همجوار و به طور کلی چرخه زیست محیطی جهان حائز اهمیت است و از سوی دیگر منابع آبزیان این دریا برای ساکنان آن جنبه حیاتی دارد. متوسط صید آبزیان سالانه حدود 600 هزار تن می باشد. این دریا مأمن طبیعی با ارزش ترین و قدیمی ترین آبزی به نام ماهیان خاویاری (استروژن) می باشد که 90 درصد خاویار جهان بوده و سالانه بیش از 700 تن خاویار از این دریا استحصال می شود.

منبع: توراگهی